الگوی توزیع فراوانی جمعیت گونه های خزه ای اپی فیت در جنگل جلگه ای دانشگاه تربیت مدرس

این تحقیق به منظور مقایسه توزیع فراوانی خزه های پوست نشین، بررسی تغییرات درصد پوشش و غنای گونه ای خزه های اپی فیت در جهات جغرافیایی و ارتفاعات تنه در درختان انجیلی، بلند مازو، سفیدپلت، ممرز و اوجا در بخشی از جنگل جلگه ای نور واقع در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. در این رابطه تعداد 20 پایه از هر گونه، با قطر بیش از 40 سانتی متر به طور تصادفی در منطقه انتخاب شد. نمونه برداری و ثبت مشخصات پوشش خزه ای بر روی پوست درختان با برداشت از سطح قاب های مستطیلی به ابعاد 30 × 40 سانتی متر در دو جهت شمالی و جنوبی و در 4 طبقه ارتفاعی 40-0، 80-40، 120-80، 160-120 انجام شد. نتایج حاصل از برداشت نمونه های خزه اپی فیت شناسایی تعداد 24 گونه متعلق به 9 تیره بود. تیره brachytheciaceae با 8 گونه، 3/33 درصد از کل گونه های موجود در جنگل مورد بررسی را به خود اختصاص دادند. همچنین میانگین درصد پوشش گونه های خزه در درختان، نشان داد که گونه thamnobryum alopecurum تمایل بیشتری به حضور روی تنه ی اغلب گونه های درختی مورد مطالعه داشت. ترسیم مدلها بر روی نمودار رتبه- فراوانی نشان داد که توزیع خزه ها روی گونه های بلند مازو، سفیدپلت، ممرز و اوجا از مدل هندسی و لگاریتمی پیروی کرده، ولی در گونه انجیلی تنها از مدل هندسی پیروی کرد. درختان انجیلی در هر دو جهت شمالی و جنوبی کمترین میزان درصد پوشش را نشان دادند، در حالی که گونه ها ی ممرز، سفیدپلت، بلندمازو و اوجا در جهت شمالی دارای درصد پوشش یکسانی بودند ولی در جهت جنوبی درخت اوجا به دلیل دارا بودن شیارها و ناهمواری های یکسان بیشترین میزان فراوانی خزه را در مقایسه با گونه های دیگر داشت. همچنین نتایج مقایسه پارامتر غنای خزه در بین گونه های درختی نشان داد که در جهت شمالی، درخت سفیدپلت و در جهت جنوبی درخت اوجا بالاترین میزان غنا را نشان داد. درخت انجیلی از لحاظ فراوانی و غنا کمترین میزان را در دو جهت و در اغلب طبقات ارتفاعی داشته است. میزان میانگین غنای گونه ای و درصد پوشش خزه ها در جهت شمالی، همواره و در همه ی گونه های درختی بیشتر از جهت جنوبی است. همچنین غنا و درصد پوشش (فراوانی خزه ها) با افزایش فاصله از سطح زمین بروی تنه ی درختان کاهش می یابد و اغلب طبقه 40-0 سانتی متری، بالاترین میانگین درصد پوشش را دارد که بسته به جهت جغرافیایی و گونه ی درختی نتایج متفاوت است. نتایج نشان داد که افزایش قطر درختان رابطه معنی داری با درصد پوشش خزه ها ی پوست نشین در درختان انجیلی، ممرز، بلند مازو و اوجا نداشته است ولی در گونه سفید پلت این رابطه معنی دار بود.